Europejski Instytut Technologiczny: Wielki temat, o którym zapominają wielkie media

Tak zwana debata publiczna w Polsce dotyczy na ogół tematów trzeciorzędnych. Bieżąca taktyka kilku partii, karuzela stanowisk - oto co na ogół najbardziej kręci publicystów i polityków. Tyle że nic z tego nie wynika.

Bo jaki to ma wpływ na - powiedzmy - kształt Europy w 2020 r.?

Tymczasem istnieją tematy naprawdę ambitne, przyszłościowe. Mamy je pod ręką. Niestety, duże media rzadko interesują się nimi.

Takim tematem jest Europejski Instytut Technologiczny (EIT). Idea sformułowana przez obecnego szefa Komisji Europejskiej Jose Manuela Barroso. EIT miałby być europejskim odpowiednikiem słynnego MIT - Massachusetts Institute of Technology. Prestiżowym centrum naukowo-badawczym, matecznikiem nowych technologii i innowacji wykorzystywanych następnie w gospodarce. Koncepcja EIT wciąż ewoluuje. Obecnie zakłada, że Instytut będzie siecią placówek rozsianych po całej Unii Europejskiej. O lokalizację jednego z takich elementów EIT stara się Wrocław, przy wsparciu polskiego rządu.

Pisali o tym niedawno w "Polityce" (acz na jej odległych stronach) prezydent Wrocławia Rafał Dutkiewicz i były wiceminister nauki Jerzy M. Langer (dziś członek EURAB, organu doradczego Komisji Europejskiej ds. badań naukowych). O ich tekście - i o całej idei EIT - pisałem niedawno w Pardonie.

Zdaniem Dutkiewicza i Langera, EIT "da kopa" Unii Europejskiej. I pozwoli jej konkurować nie tylko z USA (jak zakładała Strategia Lizbońska, której owocem jest idea EIT), ale i z coraz bardziej prężnymi i nowoczesnymi gospodarkami Chin i Indii.

W tym kontekście pytałem w Pardonie:

Czy rozwój i innowacyjność to procesy, które może odgórnie zadekretować i wywołać unijna biurokracja? Czy naprawdę z Unią Europejską jest aż tak źle, że trzeba ją reanimować projektami finansowanymi gigantycznymi pieniędzmi z publicznej kasy?

A może wręcz przeciwnie - idea Barroso świadczy o żywotności UE?

Tymczasem ciekawy wątek dyskusji o EIT pojawił się w serwisie Dolnoślązak.pl (mam przyjemność być jego współtwórcą). Oto Dawid Kocik podniósł larum, że w przyjętym w zeszłym tygodniu przez Parlament Europejski unijnym programie badań i rozwoju na lata 2007-2013 nie ma słowa o finansowaniu EIT. - Nie jest takźle, EIT będzie finansowane z innych źródeł - odpowiadają na to rektor Politechniki Wrocławskiej prof. Tadeusz Luty (zarazem szef Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich) oraz europoseł Jacek Protasiewicz (PO). Ciekawa dyskusja. I znów wielka szkoda, że nie przebija się do dużych mediów.

Rozdział o EIT jest też podsumowaniem świeżo wydanej książki Rafała Dutkiewicza "Nowe Horyzonty". Prezydent Wrocławia przekonuje tam, że wsparcie badań, innowacyjności i stojącej na światowym poziomie edukacji to warunek zatrzymania w Polsce wielkiego kapitału, który - owszem - obecnie inwestuje u nas na potęgę, ale głównie dlatego, że wciąż mamy relatywnie tanią siłę roboczą i zapewniamy spore ulgi podatkowe. Za kilka lat ów kapitał może wynieść się do krajów atrakcyjniejszych finansowo od Polski. Musimy spróbować zatrzymać go inaczej - pisze Dutkiewicz. Jak? Zapewniając wykwalifikowane, kreatywne kadry, które będzie opłacało się zatrudniać ze względu na to, co potrafią, nawet jeśli będą drogie. Żeby to się udało, musimy inaczej edukować. Temu właśnie celowi miałby m.in. służyć EIT we Wrocławiu (ale i np. obowiązkowa matura z matematyki, za którą gorąco opowiada się Dutkiewicz).

Interesująca propozycja. I znów szkoda, że będzie omawiana poza medialnym mainstreamem. Ale może najwyższy czas przestać przejmować się owym mainstreamem?