Wrocławscy skłotersi walczą z Polską w Strasburgu

W czerwcu 1997 r. policja najechała skłot Rejon 69 we Wrocławiu. Biła zastanych tam ludzi. Czy złamała Europejską Konwencję Praw Człowieka? Tak twierdzą poszkodowani. Ich skargę na polskie państwo rozstrzygnie Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.

Skłotersi (inaczej: squattersi) to ludzie, którzy zajmują pustostany, by w nich mieszkać, ale też np. tworzyć. Wiele z takich skłotów (lub squatów) to prawdziwe centra kultury niezależnej. Taki charakter miał Rejon 69 - skłot, który działał we Wrocławiu, przy ul. Reja 69 (stąd nazwa) w drugiej połowie lat 90.

To właśnie tam jedenaście lat temu wpadła policja. I choć Rejon 69 od dawna nie istnieje - a jego mieszkańcy rozjechali się po świecie - to główni poszkodowani w tamtym zajściu nadal walczą o uznanie ówczesnej interwencji policji za bezprawną.

7 grudnia na stronie poznańskiego skłotu Rozbrat ukazała się taka oto informacja:

"W 11 lat po napaści policji na skłot Rejon 69 we Wrocławiu sprawa Rachwalski i Ferenc przeciwko Polsce zostanie rozpatrzona przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.

Skarga nr 47709/99 została wniesiona przez Piotra Rachwalskiego (reprezentującego wówczas skłot Rozbrat z Poznania) i Agatę Ferenc (skłot Rejon 69 Wrocław). Po długiej, 9 letniej procedurze 21 października 2008 roku trybunał w międzynarodowym składzie 7 sędziów (w tym z Polski karnista Lech Garlicki) ostatecznie dopuścił skargę do rozpatrzenia przez ETPCz.

Przypomnijmy fakty: w nocy 14 czerwca 1997 r. pod skłot Rejon 69 przy ul. Reja we Wrocławiu podjechała policja, rzekomo szukająca właściciela jednego z samochodów zaparkowanych przed budynkiem. Przed budynek porozmawiać z policjantami wyszli Agata Ferenc, Dominik Srzednicki i Piotr Rachwalski. Okazało, że policjanci nie chcieli nic wyjaśniać - zaczęli bić pałkami osoby, które wyszły na zewnątrz. Zaatakowani skłotersi wycofali się do domu, pod który za kilka minut podjechała brygada specjalna z długimi pałkami i psami. (...).

Podczas interwencji przebywające w budynku osoby były obrażane, bite, kopane, szczute psami, policjanci zniszczyli też mienie skłotersów. Efektem akcji policji było zatrzymanie Dominika Srzednickiego.

Na drugi dzień pod komendą i prokuraturą odbyła się demonstracja, wynajęto prawnika i ostatecznie na skutek presji demonstracji i mediów uwolniono Dominika, na którym ciążyły fałszywe zarzuty napaści na policjanta.

W ciągu następnych 2 lat, po powiadomieniu przez skłotersów o popełnieniu przestępstwa przez policję sprawę prowadziła prokuratura rejonowa we Wrocławiu - (...) 23 grudnia 1997 roku śledztwo oczywiście umorzyła. (...)

Po zaskarżeniu decyzji o umorzeniu do prokuratury okręgowej, 20 maja 1998 r. śledztwo ostatecznie umorzył - prokurator wojewódzki Andrzej Rola (późniejszy prokurator okręgowy).

Decyzja ta w tamtym czasie była ostateczna. Piotr Rachwalski i Agata Ferenc walczyli jednak dalej - skierowali skargę do ETPCz w Strasburgu. Po 11 latach procedury, przedłużanej przez rząd polski, Sąd wstępnie uznał, iż zachodzą przesłanki, że w czasie napadu policji na skłot doszło do złamania Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w art. 3 (wolność od tortur) i art. 8 (poszanowanie miru domowego) w powiązaniu z art. 5 (prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego).

Obecnie zbierane są ostatnie materiały w sprawie. Poszkodowanych reprezentuje dr Adam Bodnar z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka".

---

Dodajmy, że najbardziej znanym skłotem w Polsce jest poznański Rozbrat. Działa od połowy lat 90. Ale od niedawna grozi mu likwidacja z przyczyn prawnych.

W Europie Zachodniej za stolice skłotingu przez wiele lat uchodziły Berlin, Amsterdam i Kopenhaga. Jednak zjawisko to jest znane właściwie całemu światu zachodniemu. Jego dzieje najnowsze sięgają lat powojennych. Prawdziwa eksplozja skłotingu nastąpiła pod wpływem obyczajowych i ideowych rewolt lat 60. i 70.

We Wrocławiu skłotowali już pierwsi hipisi, pod koniec lat 60. Ale za pierwszy współczesny miejscowy skłot uchodził budynek przy ul. Oławskiej (tuż przy "Kameleonie") zajęty przez lokalnych offowców na początku lat 90. Wkrótce spłonął w niejasnych okolicznościach. Jego kontynuacją był skłot przy ul. Purkyniego, vis a vis Panoramy Racławickiej. Działał w 1992 r. Obecnie jest częścią Akademii Sztuk Pięknych.

(Tekst ukazał się jednocześnie w prw.pl).