Czy walka małego sklepu z dużym bankiem okaże się starciem wielkich korporacji?

Bardzo ciekawy casus społeczno-gospodarczy na wrocławskim Biskupinie (dla tych, co nie wiedzą - to ta dzielnica, gdzie powstały Money.pl i Nasza-klasa.pl).

Jest sobie niewielki sklep mięsny o nazwie "Rarytas". Ponoć niezły. Z zewnątrz niepozorny. Może tylko wyróżnia się tym, że z wystawy wdzięczą się do nas duża plastikowa świnia i takaż krowa.

Tydzień temu "Rarytas" trafił na czołówkę miejscowej "Gazety Wyborczej". W tekście "Biskupin broni się przed bankową inwazją" Agata Saraczyńska opisuje szczegółowo walkę "Rarytasu" o przetrwanie. Rzecz w tym, że lokal zajmowany przez sklep ma być niebawem przekazany nowemu właścicielowi - Lukas Bankowi. Dlaczego? Bo bank jest gotów płacić więcej za wynajem.

Agata Saraczyńska wskazuje - skądinąd słusznie - że byłby to już czwarty bank w okolicy. Pytani przez nią klienci mięsnego zarzekają się, że nie chcą żyć "w dzielnicy bankowej". A "Rarytas" jest cool. "Pod petycją w obronie sklepu (...) w ciągu doby podpisało się blisko 300 osób" - pisze "GW".

W komentarzu pod tekstem Saraczyńska przywołuje klasyków punk rocka i pisze tak:

"Na ulicy Bankowej morderczy panuje spokój" - śpiewała punkowa kapela Dezerter. Choć, teoretycznie, bank w sąsiedztwie to wygoda, cisza i spokój, to życie miejskie na tym traci. Mieszkańcy Biskupina nie chcą daleko chodzić po bułki, kiełbasę i pietruszkę. I mają do tego prawo - bo to oni tu mieszkają! Nie chcą, by ich ulica wyglądała jak rynek w Opolu, warszawski plac Wilsona, czy słynna, martwa berlińska Leipzigerstrasse. Tam, w okowach eleganckich marmurów, umiera miasto.

Tytuł komentarza: "Nie mordujcie miasta".

Dzień później o proteście w obronie "Rarytasu" opowiada w obszernym wywiadzie dla "GW" dr Iwona Borowik z Zakładu Socjologii Miasta i Wsi Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej zdaniem, akcja klientów mięsnego to "naturalny i pozytywny odruch". Dalej Borowik mówi m.in.: - Banków jest zdecydowanie za dużo. Dobre warunki życia oznaczają, że wokół domu istnieje jak najwięcej zróżnicowanych usług, a nie przewaga jednego rodzaju działalności. Poziom zadowolenia z jakości życia będzie spadać coraz bardziej, wraz z pojawianiem się kolejnych usług finansowych kosztem sklepów z artykułami codziennej potrzeby. Właściciele nieruchomości patrzą jednak na doraźne korzyści ekonomiczne, a nie efekt społeczny.

Wszystko to razem brzmi jak porządna, antykapitalistyczna czytanka. Mały osiedlowy sklep, broniący go zwykli ludzie, a naprzeciwko nich wstrętny, wielki bank. I właściciel lokalu, którego interesuje tylko kasa, a nie "wartości wspólnototwórcze".

Dyskusja na ten temat rozgorzała także w DolnymSlasku24.info. Sprowokował ją Marek Natusiewicz krótkim wpisem, w którym wzywa wrocławską radę miejską do uchwalenia przepisów umożliwiających sprzedaż małych lokali usługowych dotychczasowym najemcom na korzystnych warunkach. W dyskusji przeważają głosy utrzymane w duchu tekstów Agaty Saraczyńskiej - a więc że oto dzieje się krzywda lokalnej społeczności, zaś sklep mięsny jest "wspólnototwórczy", podczas gdy bank "zabija miasto" (to nie cytaty z dyskusji, ale moja jej luźna interpretacja).

Uczestniczę w tej wymianie zdań. Przekonuję, że zamiana "Rarytasu" na bank nie ma żadnego znaczenia dla Biskupina.

I oto niespodzianka. Jest poniedziałek wieczór. Przechodzę obok "Rarytasu". I co widzę na jego drzwiach i witrynie? Odezwę. Ale tym razem nie w obronie sklepu, a przeciwko niemu. Oto ona:


Napisałem o niej na stronie Radia Wrocław.

Nie wiem, kto zamieścił tę odezwę. Ale każe ona przypuszczać, że walka o "Rarytas" nie jest tak czarno-biała, jak mogłoby to wynikać z tekstów w "GW".

Przy okazji przyjrzałem się drugiej stronie sporu. Do kogo należy "Rarytas"? W pierwszym z cytowanych tekstów Agaty Saraczyńskiej wypowiada się m.in. "Jerzy Iwachów, prezes hurtowni Veria, która prowadzi sklep". Zajrzyjcie na jej stronę. Sama o sobie pisze tak: "Jesteśmy jedną z największych hurtowni na Dolnym Śląsku specjalizujących się w sprzedaży, dystrybucji wędlin, mięsa i drobiu. (...) Systematycznie rozszerzamy zakres działalności zarówno na terenie Wrocławia i Dolnego Śląska. Współpracujemy z naszymi zachodnimi sąsiadami importując produkty".

Jak dowiadujemy się w innym miejscu strony, "Rarytas" to nie jeden sklep, a sieć sklepów - jest ich sześć (fakt: niewiele, więc to żaden gigant). Partnerami firmy są liczne zakłady mięsne. Na czele ich listy znajdziemy Sokołów.

Zresztą w tekście w "GW" znajdziemy i taki passus: "W Rarytasie robią zakupy nie tylko okoliczni mieszkańcy. Po sokołowskie wędliny przyjeżdżają tu także ludzie z Sępolna. Obroty są duże, a w piątki ustawiają się kolejki".

Skoro więc specjalnością "Rarytasu" są wędliny z Sokołowa, to zobaczmy, kto za tym stoi :) Sama Veria wydaje się firmą średniej wielkości. Ale Sokołów już taki nie jest. Należy do spółki Saturn Nordic Holding AB z siedzibą w szwedzkim Göteborgu. Jej właścicielami są: Danish Crown AmbA ("największy eksporter mięsa na świecie") oraz HKScan Group Oyj ("jeden z największych producentów mięsa w regionie Morza Bałtyckiego"). [Informacje oraz cytaty - za stroną Sokołowa].

Czego zatem bronią obrońcy "Rarytasu"? Małego sklepu osiedlowego? A może raczej - że użyję sformułowania rodem z punkowego fanzina - ekspozytury globalnej korporacji handlującej mięsem?

Żeby było jeszcze bardziej skomplikowanie, to przypomnę, że Lukas Bank powstał we Wrocławiu. A jego twórca leży na jednym z wrocławskich cmentarzy.

Zgadnijcie w jakiej dzielnicy miasta jest ten cmentarz.

---

(P.S.: Proszę nie traktować tego tekstu jako ataku na "Rarytas", czy Sokołów, ani jako obrony Lukas Banku. To tylko pewne ćwiczenie intelektualne. Takie są realia kapitalizmu - czy tego chcemy, czy nie).